Ogrody dla niepełnosprawnych (Przemyśl i Bolestraszyce)

Ogrody projektowane z myślą dla osób niepełnosprawnych powinny spełniać podstawowe funkcje ułatwiające poruszanie się po ścieżkach, dostęp do architektury ogrodowej i roślin.

W zależności od rodzaju niepełnosprawności stosuje się oznaczenia ciągów pieszych, które powinny być odpowiednio szerokie, aby mogły wyminąć się dwa wózki inwalidzkie, wyniesione rabaty, elementy generujące dźwięk czy tablice informujące w języku Braille’a.

Wyniesione rabaty w ogrodzie dla niepełnosprawnych - Arboretum w Bolestraszycach (fot. własna)

Opis roślin tradycyjny i w języku Braille’a - Arboretum w Bolestraszycach (fot. własna)

Oznaczenia ciągów pieszych dla niewidomych w ogrodzie przy Ośrodku Rehabilitacji i Terapii w Przemyślu (fot. własna)

Oznaczenia ciągów pieszych dla niewidomych w ogrodzie przy Ośrodku Rehabilitacji i Terapii w Przemyślu (fot. własna)

Zmiana oznaczenia sygnalizująca ławkę - miejsce do odpoczynku w ogrodzie przy Ośrodku Rehabilitacji i Terapii w Przemyślu (fot. własna)

Rośliny, które stanowią główną ozdobę ogrodów powinny być dobierane pod względem bezpieczeństwa – żadne ich części nie mogą być trujące, odporności na warunki atmosferyczne, a także powinny być przyjazne w dotyku i pachnące.

Pachnąca budleja Davida w ogrodzie przy Ośrodku Rehabilitacji i Terapii w Przemyślu (fot. własna)

Jaskrawoczerwone róże na skarpie w ogrodzie przy Ośrodku Rehabilitacji i Terapii w Przemyślu (fot. własna)

Jaskrawe róże w ogrodzie dla niepełnosprawnych - Arboretum w Bolestraszycach (fot. własna) 

Zbiornik z roślinnością wodną w ogrodzie dla niepełnosprawnych widoczne tabliczki z opisami w języku Braille’a - Arboretum w Bolestraszycach (fot. własna) 

Przykładowe rośliny do ogrodów dla osób niepełnosprawnych:

• Lawenda wąskolistna – ze względu na piękny zapach.
• Róże rabatowe o intensywnych barwach, róże o przyjemnym zapachu.
• Ozdobne jabłonie nie zawiązujące owoców (by nie zwabiać os do leżących pod drzewami jabłuszek).
• Irgi płożące będące najlepszym okryciem dla skarp.
• Jaśminowce dla dalszych planów, a przy ławkach i miejscach odpoczynku ich karłowe odmiany: ’Manteau d’Hermine’,  ‘Biały Karzeł’ czy ‘Little White Love’.
• Tawuły zarówno wczesne jak i późno kwitnące – wszystkie tawuły (pochodzą z rodziny Rosaceae) są bezpieczne w dotyku, szereg odmian o szerokiej gamie kolorystycznej zapewnia duże możliwości aranżacyjne.
• Hortensje krzewiaste i bukietowe – ze względu na wysoką odporność na mróz i piękny efekt w czasie kwitnienia, które przypada na pełnię lata.
• Kalina koralowa – owoce  i liście jesienią stanowią piękny akcent kolorystyczny.
• Jodła, sosna i kosodrzewina – ogrody w których wypoczywać mają osoby niepełnosprawne powinny zapewniać cień w upalne dni. Najlepsze są jodły o tępo zakończonych igłach, sosny i kosodrzewina wydzielające żywiczny zapach.
• Karłowe odmiany choiny kanadyjskiej, której miękkie igliwie zachęca do dotyku, posadzone przy ścieżkach, ławkach i na wyniesionych rabatach mogą być dobrym punktem orientacyjnym dla osób niewidomych i niedowidzących.
• Grupy traw o różnych wysokościach i fakturze będą na wietrze generowały różne łatwe do identyfikacji dla niewidomych dźwięki, mogą one również służyć jako punkty orientacyjne. Mamy tu do dyspozycji mnogość odmian miskantów, ostnic, rozplenic.
• Z bylin bardzo ciekawą rośliną do sadzenia na wyniesionych rabatach na odległość dotyku jest starzec wełnisty, którego liście pokryte są grubym białym kutnerem sprawiającym wrażenie, że dotyka się miękkiego futerka.

Jakich roślin należy stanowczo unikać:

• Tojad – cała roślina jest silnie trująca
• Cis – cała roślina jest trująca
• Złotokap – silnie trujące owoce
• Trzmielina – cała roślina jest trująca
• Kruszyna – liście i owoce są trujące
• Naparstnica purpurowa – cała roślina jest trująca
• Bukszpan – popularny w ogrodach, ale ma właściwości podrażniające skórę.